Beşerî ve doğa kaynaklı birçok afete maruz kalan Türkiye’de 1999 Marmara Depremi’nden çıkarılan derslerle afete hazırlıklı olmanın önemi daha fazla anlaşılmış olup özellikle 2003 yılından itibaren afetlere hazırlık ve afete müdahale konularında ciddi çalışmalar başlatılmıştır. Bu kapsamda afete müdahalenin önemli bileşenlerinden olan acil sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi hedeflenmiş, Sağlık Bakanlığı bünyesinde ülke genelinde afetlere müdahale edecek gönüllü sağlık personelinden oluşan Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri (UMKE) kurulmuştur.
UMKE yurt içinde ve dışında meydana gelen afet ve acil durumlarda acil sağlık hizmetine ihtiyaç duyan kazazede, afetzedelere olay yerinden başlanarak ambulansa veya bir sağlık tesisine nakledilinceye kadar geçen süre içerisinde medikal kurtarma ve acil sağlık hizmeti sunmak üzere, gerekli temel ve ileri eğitimleri almış ve ihtiyaca uygun olarak donatılmış, gönüllü sağlık personelinden oluşan medikal kurtarma ekibidir.
UMKE, afet ve acil durumlar dışında KBRN olayları, yangın ve patlamalar, büyük trafik kazaları, toplumsal olaylar, terör olayları, toplu göç ve büyük nüfus hareketleri, ulusal ve uluslararası spor müsabakaları, tehlikeli ve salgın hastalıklar gibi olaylarda da görev almaktadır.
Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın da uygulamaya geçmesiyle büyük bir ivme kazanan UMKE çalışmaları, UMKE’yi dünyanın sayılı medikal kurtarma ekipleri arasına katmıştır. UMKE bugün gerek bünyesindeki gönüllü sağlık personeli sayısı gerekse farklı dallardaki uzmanlaşmış medikal ekiplerin niteliği açısından medikal kurtarma konusunda dünyada ilk sıralarda yer almaktadır.
Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri sürekli kendini yenileyen, teknolojik gelişmeleri takip eden, kendine güveni tam, fiziki kondisyonu yüksek, liderlik, ekip çalışması ve takım ruhu bilinci gelişmiş, cesur, fedakâr sağlık meslek mensuplarının uyması gereken etik değerlere tam bağlı ve alanında uzman gönüllü personelden oluşur.
UMKE, hâlihazırda 21 bölge ve 81 ilde gerekli eğitimleri almış 11.993 personeli ile afetler başta olmak üzere acil medikal müdahale gerektiren her türlü olaya ve duruma müdahaleye her an hazır durumdadır. Özellikle 2020 yılının dünyada ve ülkemizde pandeminin yanı sıra çok çeşitli afetlerin yaşandığı yoğun bir yıl olması nedeni ile UMKE yurt içinde ve dışında çok sayıda afete ve acil duruma müdahale etmiş ve insani yardım görevlerinde bulunmuştur.
Pandeminin ilk günlerinde sınır komşumuz İran’da artan COVID-19 vakaları sebebiyle doğu sınır kapılarımıza UMKE tarafından barınma ve acil müdahale çadırları kurulmuş olup hastalığın ülkemize Avrupa’dan bile daha sonra girmesini sağlayan önlemler alınmıştır. Ayrıca yurt genelinde, Gençlik ve Spor Bakanlığının Kredi ve Yurtlar Kurumuna bağlı yurtlarında izolasyona alınan vatandaşlara sunulan sağlık hizmetlerinde ve buralarda takip edilmeleri sürecinde UMKE personeli görevlendirilmiştir.
UMKE, envanterinde bulunan araç çeşitliliği sayesinde afet bölgelerinde yaşanabilecek iletişim sorunlarında her türlü bilgiyi bakanlık merkez teşkilatına iletebilmektedir.
Bu görevler dışında UMKE 2020 yılında aşağıdaki insani yardım çalışmalarında da aktif rol almıştır:
- 20.01.2020 yaralıların ülkemize havadan tahliyesinin yapıldığı Somali Mogadişu’da meydana gelen patlama
- 22.01.2020 tarihinde Manisa Akhisar ilçesinde meydana gelen 5.8 büyüklüğündeki deprem
- 24.01.2020 tarihinde Elazığ Sivrice’de meydana gelen 6.8 büyüklüğündeki deprem
- 04.02.2020 tarihinde Van Bahçesaray Karabet geçidinde bir minibüs ve iş makinesinin çığ altında kalması
- 26.02.2020 tarihinde Malatya Pütürge ilçesinde meydana gelen 5.1 büyüklüğündeki deprem
- 29.02.2020 tarihinde Edirne sınır kapısında yaşanan sığınmacı hareketliliği
- 14.06.2020 tarihinde Bingöl Karlıova’da meydana gelen 5.7 büyüklüğündeki deprem
- 25.06.2020 tarihinde Van Özalp ilçesinde meydana gelen 5.4 büyüklüğündeki deprem
- 03.07.2020 tarihinde Sakarya Hendek ilçesinde havai fişek fabrikasındaki patlama
- 04.08.2020 tarihinde Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta meydana gelen patlama
- 22.08.2020 tarihinde Giresun ilinde yaşanan heyelan ve sel felaketi
- 30.10.2020 tarihinde İzmir Seferihisar ilçesinde meydana gelen 6.6 büyüklüğündeki deprem.