Şubat 2023’te meydana gelen depremler ülke çapında bir trajediye yol açtı. Uluslararası Göç Örgütü [International Organization for Migration (IOM)] olarak bize üç çalışanımızı kaybetmenin üzüntüsünü yaşatan bu afetten çok daha fazla sayıda çalışanımız ve onların sevdikleri de doğrudan etkilendi. Buna rağmen ekibimiz IOM’nin bağışçılarının ve üye devletlerin hızlı katkıları ve Türk hükûmetinin güçlü liderliği sayesinde muazzam bir dayanıklılık göstererek depremin en başından itibaren çalışmalarını sürdürdü. Depremlerden bugüne geçen dokuz aylık sürede 13 milyondan fazla barınma ve gıda dışı malzemeyi Türkiye’de depremden etkilenen illere ve sınır ötesi insani yardım programımız aracılığıyla Kuzeybatı Suriye’ye gönderdik. Çalışmalarımız o günden bugüne hız kesmeden devam ediyor. Şimdilerde depremden etkilenen topluluklara yönelik uzun vadeli iyileştirme çalışmalarına odaklanıyoruz.
Sahadaki faaliyetlerimiz ve iyileştirme çalışmalarımız, IOM’nin Göç Krizi Operasyonel Çerçevesi’ne dayanıyor; bu çerçeve, krizin hareketlilik boyutlarına kapsamlı, kapsayıcı ve bütüncül müdahaleler yapabilmek ve insani yardım -kalkınma- barış bağlantısını güçlendirmek için temel referans noktamızı oluşturuyor. Bu sayede, göçmenler ve yerinden edilenler de dâhil en kırılgan durumdaki kişilerin ihtiyaç duydukları desteği almalarını sağlamayı amaçlıyoruz. Dahası, göçmenlerin yeniden inşa için yerel topluluklarla el ele çalışarak iyileşme sürecinde kilit bir rol oynayacaklarına inanıyoruz.
IOM şu anda altı sektörde aktif rol oynuyor. Sektörler Arası Koordinasyon Grubu bünyesinde Geçici Yerleşim Desteği sektörüne eş liderlik ediyor; ortaklarla koordinasyon içinde çalışarak saha yönetimini, bakımını ve depremden etkilenen kişilerin temel hizmetleri almaları için yönlendirilmelerini destekliyoruz. Barınma ihtiyaçlarını azaltmak, sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştırmak ve su, sanitasyon ve hijyen desteğini arttırmak için yetkililerle yakın iş birliği içinde çalışıyoruz. Yerinden edilmiş bireylerin karşılaştığı koruma ihtiyaçlarını ve riskleri ele almak için ruh sağlığı ve psikososyal destek ve danışmanlık sunmaya da devam ediyoruz. Bu kapsamda, IOM’nin Yerinden Edilme Takip Matrisi aracıyla gerçekleştirilen titiz veri toplama ve analizleriyle çalışmalarımızı destekliyor ve kanıta dayandırıyoruz.
Türkiye’nin güneydoğusunda yaklaşık on yıldır sürdürdüğümüz insani yardım çalışmaları sayesinde oluşturduğumuz güçlü tedarik zinciri ve lojistik ağımız, deprem sonrasında hızlı müdahale etmemizi ve bölgeye yardım ulaştırmamızı sağladı. Kasım 2023 itibarıyla bölgeye 2 binden fazla konteyner temin ettik, 5.100’den fazla kişiye barınma, 35.200’den fazla kişiye nakit yardımı, 15 binden fazla kişiye psikososyal destek ve 2.900’den fazla kişiye birinci basamak sağlık hizmeti sağladık.
Etkilenen birey ve topluluklara gıda, sağlık, hijyen, koruma ve kışa hazırlık gibi konularda daha fazlasını yönlendirmeye gayret ediyoruz.
Tüm bu çalışmalarımızda Türk Kızılay ile verimli bir iş birliği yapmaktan memnuniyet duyuyoruz. Gıda sıkıntısının yaşandığı bir dönemde birlikte yemek pişirme üniteleri kurduk ve sıcak yemek sağlamak için lazım gelen araç ve gereçleri temin ettik.
Yeniden toparlanma aşamasına geçerken mikro, küçük ve orta ölçekli işletmelere nakdî ve ayni hibeler sağlayarak erken toparlanma ve geçim kaynaklarına ilişkin çabalara katkıda bulunuyoruz. Bu çalışmalarda Türk vatandaşları ve geçici koruma altındaki bireyler için beceri geliştirme ve bu becerilerin eşleştirilmesi yoluyla kilit sektörlerde ekonomiyi yeniden canlandırmayı amaçlayan küresel uzmanlığımızdan yararlanıyoruz.
Tüm çalışmalarımız, üç stratejik önceliğin rehberliğinde depremden en çok etkilenen illerde kalıcı çözümler üretmeyi amaçlıyor: (i) deprem sonrası yaşanan yer değiştirmelerin ele alınması ve şehirlere geri dönüş için gerekli koşulların yaratılması, (ii) ekonomik toparlanma için bölgede acil bir şekilde geçim kaynakları yaratılması, (iii) gelecekteki olası felaketlere karşı hazırlıklılığın arttırılması.
Birleşmiş Milletler (BM) kurumları arasında önemli bir liderlik rolü oynamak da dâhil olmak üzere, sektör çapında verimli bir koordinasyon sağlayarak çalışmalarımızın etkisini arttırmaya devam edeceğiz.
Ağustos 2023 itibarıyla IOM olarak bölgeye özgü, ihtiyaca cevap veren faaliyetler yürütmek için çalışan Alan Bazlı Koordinasyon Merkezlerinin ve BM’nin deprem sonrası yaşanan insani hareketlilik eğilimlerine ilişkin zorlukları ve imkânları inceleyen Deprem Çözümleri ve Hareketlilik Analiz Ekibinin eş başkanlığını üstleniyoruz.
IOM adına Türkiye Cumhuriyeti devletinin iyileştirme vizyonunu destekleme konusundaki taahhüdümüzü bir kez daha vurguluyorum. Güvenli, düzenli ve iyi yönetilen insan hareketliliğinin göçmenlere ve toplumlara fayda sağladığına dair temel inancımız bize rehberlik etmeye devam edecek.