2023, 6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremlerden ötürü hafızalarımızda derin izler bırakan bir yıl oldu. Asrın Felaketi’nin ardından yaraları sarmak için ülkemizden ve dünyadan pek çok kişi ve kurum harekete geçti. Türk Kızılay da depremin ilk anlarından itibaren tüm imkânlarını seferber ederek depremden etkilenen kişilerin ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik çalışmalar yürüttü.
Toplumsal Hizmetler Genel Müdürlüğü bünyesinde sosyal hizmetler ile halk sağlığı ve psikososyal hizmetler alanında görev yapan personel de depremin hemen akabinde depremden etkilenen bölgelere intikal ederek işe koyuldu. İlk aşamada Türk Kızılay’ın Türkiye Afet Müdahale Planı’na göre ana sorumluluk alanı olan beslenme hizmetine destek sağlayan ekiplerimiz, kısa süre içerisinde uzmanlık alanlarına göre diğer ihtiyaçların da karşılanması yönünde çalışmalara başladı. Sosyal marketler ve hane ziyaretleriyle gıda ve giyim destekleri sundu, psikolojik ilk yardım öncelikli olmak üzere psikososyal destek, mobil sağlık ekipleriyle birinci basamak sağlık hizmeti, temiz su temini, duş ve çamaşırhane tesisleri, hijyen ürünleri dağıtımlarını kapsayan su, sanitasyon ve hijyen [Water, Sanitation and Hygiene, (WASH)] hizmetiyle depremden etkilenen kişilere ulaştı. Ayrıca ön iyileştirme döneminde bölgede değişen ihtiyaçları ve kapasiteyi belirlemek ve kurumumuzun uzun vadeli planlarını kanıta dayalı yürütmesine destek olmak amacıyla sürdürülen ihtiyaç analizi çalışması kapsamında depremden etkilenen kişilere yönelik anketler ve odak grup görüşmeleri ve anahtar kişilerle mülakatlar gerçekleştirdi ve ardından yapılan analizleri raporladı.
Dünya genelinde krizlerde ve normal dönemde insani yardım alanında nakit temelli yaklaşımın kullanımı yaygınlaşmaktadır. Nakit Öğrenme Ortaklığı Ağı (CALP Network) tarafından yayımlanan Dünyanın Nakit Durumu 2023 Raporu’na göre 2022 yılında 7,9 milyar Amerikan doları, nakit veya kuponla krizlerden etkilenen kişilere doğrudan ulaştırılmıştır ki bu da uluslararası insani yardımın %21’ine denk gelmektedir. Olağan dönemde nakdî yardım yaklaşımını farklı programlarda kullanan Türk Kızılay, programların daha etkin yürütülmesi için bir nakit kart geliştirmiştir. Faydalanıcıların, kendilerine Kızılay tarafından yatırılan tutarı bankadan nakit olarak çekme veya alışverişlerinde doğrudan kullanma yoluyla yararlanabileceği “Esen Kart”, 6 Şubat’taki depremden sonra artan ihtiyaca cevap vermek amacıyla öncelikle depremden etkilenen illerde hayata geçirildi. Marketlerin yeniden açıldığı yerlerde belirlenen kriterlere göre etkilenen kişilere dağıtılan kartlar ve yapılan ödemeler, kişilerin kendi ihtiyaçlarını kendilerinin belirlemesi ve harcamalarını ona göre yapmasına imkân tanıyarak onurlarının korunmasını sağlamayı hedeflerken aynı zamanda afetten etkilenen yerel ekonominin yeniden canlanmasına destek olmaktadır. Esen Kart’ın olağan dönemde ve afet döneminde kullanılmak üzere ülke çapında yaygınlaştırılmasına devam edilmektedir.
Ülkemizin ve kurumumuzun gündemine oturan depremin ardından deprem bölgesine odaklanmış olsak da her zaman olduğu gibi 2023 yılında da ülkemizde bulunan tüm ihtiyaç sahiplerine yönelik desteklerimizi sürdürdük. Ramazan ayında bağışçılarımızın emanetlerini, yereldeki gücümüz olan şubelerimizle iş birliği hâlinde gıda, nakit ve giyim gibi farklı yardım türleriyle yaklaşık 5 milyon kişiye teslim ettik. Yıl boyunca aşevlerimiz 48.193 kişiye sıcak yemek sunarken 569.000 kişilik gıda yardımını da farklı yollarla ihtiyaç sahiplerine ulaştırdık. Faydalanıcılarımız kendi ihtiyaç ve tercihlerine göre Kızılay Butiklerimizden 1.652.616 kıyafeti ücretsiz aldı. “Ülkemizde ve dünyada başta kırılgan birey ve topluluklar olmak üzere bireysel ve toplumsal dirençliliği arttırmak ve istisnasız her insanın onurlu yaşam hakkına riayetle ihtiyaç duyulan her yerde insan ızdırabını dindirmek için harekete geçmek” misyonumuzla yetim çocuklara, engellilere, yeni doğum yapan ihtiyaç sahibi annelere, sağlık sorunu yaşayan yoksul kişilere, özel gereksinimli çocuklara ve yolda kalmışlara ihtiyaçlarına özel destekler sunduk.
Eğitim alanında ülke çapında farklı destekler sağlayan Türk Kızılay, 2023 yılında nakdî eğitim desteklerini daha etkin ve sistemli yürütmek üzere Kızılay Burs adıyla markalaştırdığı Kızılay Burs Yönetimi Sistemi’ni (KBYS) hayata geçirdi. Azimli, çalışkan ve ihtiyaç sahibi öğrencilere eğitimde fırsat eşitliği sağlamak, eğitim hayatlarını kolaylaştırmak ve onları duyarlı, özgüvenli ve sorumlu bireyler olarak yetiştirmek amacıyla yola çıkan Kızılay Burs, çevrim içi başvuru ve video mülakatların ardından 2023 yılında burs alma hakkı kazanan 2.123 öğrenciye düzenli burs vermiştir.
Türk Kızılay’ın toplumun dirençliliğini arttırmaya yönelik en belirgin çalışmalarından olan ve 6 Şubat Depremleri’yle önemini bir kez daha gördüğümüz ilk yardım çalışmalarımızı, daha önce olduğu gibi 2023 yılında da devam ettirdik. Sertifikalı ilk yardım eğitimlerimizi alan 136.155 ilk yardımcımız bulundukları yerde meydana gelebilecek afet ve acil durumlara müdahale etmeye hazır hâle gelirken toplumda farkındalık oluşturma amacıyla düzenlediğimiz ilk yardım seminerleriyle 280.864 kişiye ulaştık. Yine 6 Şubat’ta ülkece önemini hatırladığımız psikolojik ilk yardıma ilişkin eğitim ve seminerlerden 104.192 kişi faydalandı.
2030 hedeflerimiz arasında yer alan “Sağlıklı Yaşayan ve Yaş Alan Toplum İçin Çalışmak” hedefimiz doğrultusunda toplum temelli bir yaklaşımla Türkiye çapında Sağlıklı Yaşam Eğitimlerimizi tamamlayan 151 Kızılay Kadın gönüllümüz, namıdiğer sağlık elçilerimizle ülke çapında sağlıklı yaşam kültürü oluşturmak amacıyla bilinçlendirme faaliyetleri yürütmektedir.
Toplumsal Hizmetler Genel Müdürlüğü olarak olağan dönemde ve afetlerde, her zaman ve her yerde kırılgan gruplar başta olmak üzere herkesin esenlik ve güven içinde yaşaması uğruna çalışmaya devam edeceğiz.
1 CALP Network. (2023). The State of the World’s Cash 2023. https://www.calpnetwork.org/wp-content/uploads/2023/11/The-State-of-the-Worlds-Cash-2023-1.pdf