IFRC Türkiye İçin Geçiş Yılı

Aralık 2021’de Avrupa Birliği Komisyonu Sivil Koruma ve İnsani Yardım Operasyonları Genel Müdürlüğü (DG ECHO) Komiseri Janez Lenarčič ve IFRC Genel Sekreteri Jagan Chapagain, mülteci toplulukların temel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yürütülen Sosyal Uyum Yardımı Programı (SUY) için 2023’e kadar geçerli olmak üzere ek 325 milyon euro ödenek oluşturulduğunu açıklamıştır¹. Buna paralel olarak Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı aracılığıyla Türk Kızılay tarafından uygulanacak ve Komşuluk ve Genişleme Genel Müdürlüğü (DG NEAR) tarafından finanse edilecek şekilde SUY kapsamının kalkınma yardımına geçişine ilişkin çalışmalar da yürütülmüştür. Geçiş süreci sosyoekonomik kalkınma programına geçişin önemi kademeli olarak vurgularken SUY’u güçlendirecektir. 

Sosyal Uyum Yardımı Programı’nı (SUY) Güçlendirmek

2020-2022 arasında IFRC ve Türk Kızılay, kırılgan durumdaki 1,6 milyon mülteciye toplamda 10 milyar TL yardım sağlamıştır. Ağırlaşan ekonomik şartlar ve ortam göz önünde bulundurulduğunda Mayıs 2022’de IFRC ve Türk Kızılay, mülteci nüfusunun artan kırılganlıklarına dikkat çekmek için program üzerinde çeşitli düzenlemeleri hayata geçirmiştir:

• Nüfusu küçük ailelerin de SUY yararlanıcı olmaları sağlanarak hedef kitlenin güncellenmesi
• SUY kriterlerini sağlamayan kırılgan durumdaki ailelerin faydalanacağı şekilde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının (SYDV) takdir hakkı kotasının artırılması
• Faydalanıcıların borçlarının azaltılmasına ve mali sıkıntılarının giderilmesine katkıda bulunmak için ilave 1.400 TL’lik nakdî yardım için düzenlemelerin yapılması 

Sosyal Uyum Yardımı Programı’nı Devir Teslime Hazırlamak

2022’nin ikinci yarısı boyunca IFRC ve Türk Kızılay paydaşlarıyla beraber SUY’un devir teslimini yönlendirecek parametreler üzerinde üç temel ilke altında çalışmıştır:

1. SUY’un temel hizmetlerini sorunsuz ve sürekli sağlamak
2. Devir teslim süreci boyunca düzenli toplanacak bir Yürütme Komitesi oluşturularak tüm paydaşlarca yürütülecek paylaşımcı bir yönetişim süreci oluşturmak (Söz konusu paydaşlar: DG ECHO, DG NEAR, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Türk Kızılay ve IFRC)
3. Ortak çalışmak, anlamak ve öğrenmek (Önceki geçiş süreçlerinden çıkarılan temel dersler, izleme ve değerlendirme çalışmaları ve araştırmalardan elde edilen bulgularla  SUY ve Tamamlayıcı SUY programları arasındaki sinerjiye dayanarak SUY’un gelecekte izleyeceği yola odaklanmak)

Yukarıdaki ilkeler çerçevesinde IFRC-Türk Kızılay ve paydaşları aşağıdaki hususlara öncelik verecektir:

• Planlama: Devir teslim öncesi planlama tam yapılacak; geçişe ilişkin görevler, sorumluluklar ve beklentiler net bir şekilde ortaya konulacaktır.
• İletişim: Gerekli tüm bilgilerin paylaşılmasını ve olası sorunlara zamanında müdahale edilmesini sağlamak için etkili iletişim kilit unsur konumunda olacaktır.
• Bilgi ve Becerilerin Aktarımı: IFRC; Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının ve Kızılay’ın görevi IFRC’den teslim almak için gerekli bilgi ve becerilere sahip olduğundan emin olacaktır.
• Dokümantasyon:  Devir teslim sürecinin şeffaflık ve hesap verebilirlik çerçevesinde yürütülebilmesi açısından uygun dokümantasyon gerekli olacaktır.
• İzleme ve Değerlendirme: Devir teslim süreci düzenli izlenecek ve değerlendirilecektir.

Sosyoekonomik Kalkınmaya Daha Güçlü Vurgu

Dünyanın en kalabalık mülteci nüfusuna ev sahipliği yapan Türkiye, 2011’den beri hem önemli bir hedef ülke hem de transit ülke olma özelliğini korumaktadır. Uzun süren bu insani bağlam boyunca IFRC Türk Kızılay bir yandan temel ihtiyaçları giderecek bir yandan da sosyal uyumu sağlayacak bütünleşmiş bir yaklaşım benimsemeye çalışmaktadır. Bu doğrulta 2022’de aşağıdaki ilerlemeler kaydedilmiştir:

• SUY ve sosyoekonomik güçlendirme fırsatları arasındaki bağlantıyı güçlendirmek ve hassas durumdaki ailelerin temel yardım ihtiyacını ortadan kaldırmayı desteklemek için yapılacak Geçim Kaynakları Araştırması’nı tamamlamak
• Kızılay’ın sosyoekonomik kalkınma çalışmalarını çeşitlendirmek ve bu çalışmaların kapsamını genişletmek amacıyla yeni iş birlikleri geliştirmek ve diğer insani yardım kuruluşları ve devlet iş birlikleriyle yeni ortak girişimlerde bulunmaya çalışmak
• Bireylerin geçim kaynaklarına erişimine geçiş süreci konusunda bilgilendirme yapmak üzere teknik tavsiyeler sağlamak amacıyla Yönlendirme ve Geçim Kaynaklarına Geçiş Görev Ekibi (3RP altında) eş başkanlığını yürütmek
• Kızılay’ın toplum temelli programlarına ve dış paydaşlara yönlendirme sayısını artırmak

SUY Haricinde Yürütülen Çalışmalar

COVID-19 programımızın tamamlanmasıyla başlayıp savaş dolayısıyla yerinden edilmiş Türkiye’nin ev sahipliği yaptığı Ukraynalı mültecilere yönelik yeni bir operasyonla 2022’de sona ermiştir. 

COVID-19 müdahalesinde Kızılay, sağlık kurumlarına ve bireylere kişisel koruyucu ekipman, maske ve hijyen kitleri sağlayarak, COVID-19, koruyucu hijyen uygulamaları ve aşılama konularında farkındalık kazandırmak amacıyla risk iletişim kampanyaları yürüterek, sağlık ve psikososyal destek çalışmalarında bulunarak, immün plazma üretimi ve dağıtımı dâhil kan hizmetleri sağlayarak ve geçim kaynağı çalışmaları yürüterek yardımcı rolü gereği devlete verdiği desteği yerine getirmiştir. 2021 sonu itibarıyla Kızılay, IFRC bağışçılarının mali desteği sayesinde Türkiye genelinde mülteciler ve ev sahibi topluluklar dâhil toplamda 16.122.811 kişiye ulaşmıştır.

IFRC ayrıca Ukraynalı mültecinin ihtiyaçlarını desteklemek amacıyla Kızılay’a aşağıdaki konularda mali destek sağlamıştır:

1. Sağlık ve Destek Hizmetleri: Ruh sağlığı ile psikososyal destek, topluluk temelli sağlık ve ilk yardım hizmetleri yoluyla sağlığı destekleme ve hastalık önleme çalışmaları
2. Su, Sanitasyon ve Hijyen: Hijyen kolilerinin dağıtımı ve hijyen konusunda farkındalık oluşturma faaliyetleri
3. Barınma ve Ev Malzemeleri: Gıda dışı ürünlerin dağıtımı
4. Çok Amaçlı Nakit (Şartsız): Temel ihtiyaçların karşılanması çalışmaları
5. Koruma, Cinsiyet ve İçerme: Krizden etkilenmiş genç yetişkinlerin ve çocukların iyilik hâlini ve eğitimlerini desteklemek amacıyla iki mobil çocuk dostu alan kurulması ve vaka yönetimi ve refakat hizmetlerine sevk hizmetleri

IFRC 2023’te sosyoekonomik ve sosyal uyum müdahalelerini genişletip güçlendirerek ve Ukraynalı mültecilerin ihtiyaçlarını destekleyerek SUY’da öngörülen geçişi sağlama noktasında Kızılay’a yardımcı olmaya odaklanacaktır. IFRC sekretaryasının ve üyeliğinin kapasitesini geliştirmek için Kızılay’ın güçlü yönlerinden yararlanmak ve afet yönetimi, göç ve iklim değişikliği gibi alanlarda ilerlemeye ve Kızılay programlarının genişletilmesine katkıda bulunmak üzere kapasite geliştirme çalışmalarımıza devam edebileceğimiz için Kızılay ile iş birliğimiz bunun çok daha ötesindedir.

---

1. Sosyal Uyum Yardım Programı (SUY), Türkiye’deki 1,5 milyondan fazla mültecinin temel ihtiyaçlarını karşılamak üzere aylık nakit transferi sağlamaktadır. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Türk Kızılay ve IFRC iş birliğinde yürütülen program AB tarihinin en büyük insani yardım programı ve dünyanın en büyük insani nakit yardım programı olma özelliğini taşımaktadır.
Atıf ↑