Günümüz dünyasında ekonomik, sosyolojik, çevresel ve fiziksel kırılganlıkların artmasıyla özellikle gelişmekte olan ülkelerde afetler daha sık yaşanmaya başlamıştır. Ülkemizde ise afet çeşitliliğinin fazla olması nedeniyle hem insan kaybı hem de etkilenen insan sayısı bakımından oranın yüksek seviyelerde olduğu görülmektedir.
Afetin doğası ve meydana geldikten sonra uzun süre hafızalarda yer alacak izler bırakmasından dolayı toplumun tüm kademelerinin el birliğiyle zararları en aza indirilebileceği bir gerçektir. Şunu da unutmamak gerekir ki afetlere hazırlık konusunda kurum ve kuruluşların yanı sıra bireylerin ve özel sektörün de önemli rolleri vardır.
Türk Kızılay afet konusundaki yol haritasını “risk azaltma çalışmalarına ağırlık vermek ve afetlere dirençli bir toplum inşa etmek” olarak belirlemiştir. Afetin etkilerini tamamen ortadan kaldırmak mümkün değildir. Ancak afet yönetimi stratejileri, ortaklaşa yapılan uygulamalar, tecrübeler, hazırlık planları ve toplumsal dirençliliği arttırıcı çalışmalarla bu etkiler azaltılabilecektir.
2022’de yürürlüğe giren afet yönetimi yeni organizasyon yapısıyla afet öncesi risk azaltma ve hazırlık, afet sırasında etkin ve zamanında müdahale ve afet sonrası iyileştirme bağlamında çalışmalar yürütülmektedir. Afetlerin tüm süreçlerini iç ve dış paydaşlarla sıkı bir koordinasyon şeklinde devam ettirerek afetlere karşı dirençli ve hazır bir toplum hedefini gözetmektedir. Bu anlayışla Türk Kızılay 2021-2030 Stratejik Planı kapsamında Toplum Tabanlı Bütünleşik Afet Yönetim Sistemi’ne geçmiştir.
Bu noktada 2015’te Japonya’da Sendai Afet Risk Azaltma Çerçevesi ile birlikte 2015-2030 arasını kapsayan 15 yıllık süreçte “Afet riskini ve bireylerin, işletmelerin, toplulukların ve ülkelerin afet nedeniyle can güvenliği, geçim kaynağı, sağlık ve ekonomik, fiziksel, sosyal, kültürel ve çevresel varlık kayıplarını önemli ölçüde azaltmak sonucuna ulaşılması” amaçlanmıştır. Sendai Afet Risk Azaltma Çerçevesi kapsamında yer alan eylem öncelikleri arasında “dirençlilik için afet riskinin azaltılmasına yatırım yapmak” başlığı altında kurumumuzca toplumsal afet direncinin artırılmasına yönelik olağan dönemde afetlerde doğru davranış kurallarıyla ilgili bilinç oluşturmak ve afetlere karşı dirençlilik seviyesini artırmak amacıyla Afetler ve Korunma Bilinci Eğitimleri verilmekte ve projeler geliştirilmektedir. Yine bu kapsamda çeşitli kurum, kuruluş, özel sektör, sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği protokolleri yapılarak afetlere dirençlilik bilincini yaygınlaştırma çalışmaları yürütülmektedir.
Sendai Afet Risk Azaltma Çerçevesi kapsamında yer alan“etkin müdahale için afete hazırlık çalışmasını geliştirmek ve iyileştirmek, rehabilitasyon ve yeniden inşa safhalarında öncekinden daha iyisini inşa etmek”eylem önceliğiyle AFAD tarafından hazırlanan Türkiye Afet Sonrası İyileştirme Planı’na (TASİP) kurumumuz da dâhil olarak gerekli katkıları sağlamaktadır.
Afet müdahalelerinin uluslararası standartlarda yürütülmesi için tüm Kızılay birimlerini koordine ve aynı refleksle harekete geçiren Kızılay Afet Müdahale Planı (KAMP) oluşturulmuştur. Bu planla birlikte Kızılay’ın tüm yapıları olası bir afet durumunda kendi alanlarına göre rol alacak bir yapıya dönüştürülmüştür.
Afet Yönetimi ve İklim Değişikliği Genel Müdürlüğü bünyesinde özel öncü birlikler olarak tanımlanan “Afet Koordinasyon Timleri (AKT)” bir afet anında sahaya çok hızlı intikal edip saha kontrolünü ivedi bir şekilde sağlayan donanımlı ekiplerden kurulmuştur. Arama kurtarma operasyonlarına nitelikli destek sağlama adına kentsel hafif seviye “KIZILAY-SAR Arama Kurtarma” ekibi oluşturularak AFAD tarafından verilen eğitimler sonrasında akreditasyon süreci tamamlanmıştır.
Beslenme Stratejik Planı (BSP) ile yerelde bulunan mevcut güç ve kaynaklar tespit edilerek yerel kapasitelerle müdahale çalışmalarının koordine edilmesi amacıyla 81 ilde çalışmalar tamamlanmıştır. Afet ve Acil Durumlara İlişkin Hizmet Standartları ve Akreditasyon Esaslarının Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik kapsamında beslenme alanında akreditasyon belgesi oluşturulmuş ve yayımlanmıştır.
İnovasyon faaliyetleri dâhilinde afetlerde personel ekipman ve iş gücü optimizasyonunun sağlandığı ve afet müdahalelerinde yer alan tüm süreçlerin kayıt altına alındığı bir karar destek sistemi oluşturulması çalışmaları devam etmektedir. “KAYS” adını verdiğimiz bu yapay zekâ temelli karar destek mekanizmasıyla Kızılay’ın afetlere hazırlık ve müdahale kapsamında sistematik ve tüm unsurlarının hareket kabiliyetini içeren bir kurguya sahip olması amaçlanmaktadır.
AFAD tarafından 2022’nin “Afet Tatbikat Yılı” olarak ilan edilmesi nedeniyle Kızılay 15 kurum içi tatbikat gerçekleştirmiş, 230 kurum dışı, 12 “Sivil-Asker İş Birliği” tatbikatına katılım sağlanmıştır.
2022’de ülkemizde meydana gelen afetlere baktığımızda küresel ısınmanın etkisine bağlı gelişen iklim değişikliğinin etkilerini görmekteyiz. Bu çerçevede 2022’de yoğun olarak aşırı kar yağışı, sel/ su baskını, yangın gibi afetler yaşanmıştır. Doğa ve insan kaynaklı bu afetler karşısında yürütülen müdahale faaliyetleriyle toplam 272 afet ve acil durum müdahalesi gerçekleştirilmiştir. Bu müdahale çalışmalarında Kızılay, Türkiye Afet Müdahale Planı’ndaki çalışma gruplarından ana çözüm ortağı olduğu beslenme başta olmak üzere birçok alanda faaliyet göstermiştir. Bu faaliyetler kapsamında 678.725 vatandaşımıza ulaşılmıştır. Afet türüne göre ulaşılan kişi sayısı aşağıdaki tabloda ayrıntılı sunulmuştur:
| Tür | Afet | Ulaşılan Kişi |
| Arama-Kurtarma Faaliyetleri | 13 | 27.197 |
| Aşırı Kar Yağışları | 157 | 355.206 |
| Deprem | 4 | 29.320 |
| Heyelan | 3 | 1.100 |
| Kentsel/Orman Yangınları | 45 | 37.402 |
| Kimyasal, Biyolojik, Nükleer Kazalar | 1 | 550 |
| Maden Kazaları | 1 | 4.000 |
| Sanayi Kazaları | 2 | 250 |
| Savaş/ Seferberlik Hâlleri | 1 | 19.500 |
| Sel/ Su Baskını | 37 | 197.761 |
| Terör Olayları | 1 | 1.000 |
| Ulaşım Kazaları | 7 | 5.439 |
| Toplam | 272 | 678.725 |
İstanbul ve Bolu başta olmak üzere toplam 157 aşırı kar yağışı meydana gelmiştir. Aşırı kar yağışlarında 2.477 personel ve gönüllüyle müdahale ve iyileştirme faaliyetleri yürütülmüştür. Bu kapsamda beslenme, insani yardım, raporlama, gözlem ve inceleme faaliyetleri yürütülmüştür. 2022’de başta Kastamonu, Bartın ve Bolu olmak üzere 37 sel/ su baskını meydana gelmiş, afetten etkilenen kişilere ve afete müdahale eden personele beslenme, insani yardım, psikososyal hizmet sunulmuştur. Sunulan hizmetler sonucu 197.761 kişiye ulaşılmıştır. Afet türüne göre görev alan personel ve gönüllü sayısı aşağıdaki tabloda ayrıntılı sunulmuştur:
| Tür | Personel | Gönüllü |
| Arama-Kurtarma Faaliyetleri | 56 | 32 |
| Aşırı Kar Yağışları | 1.176 | 1.301 |
| Deprem | 143 | 466 |
| Heyelan | 10 | 2 |
| Kentsel/ Orman Yangınları | 200 | 378 |
| Kimyasal, Biyolojik, Nükleer Kazalar | 3 | 1 |
| Maden Kazaları | 55 | 55 |
| Sanayi Kazaları | 4 | 7 |
| Savaş/Seferberlik Hâlleri | 6 | 30 |
| Sel/ Su Baskını | 261 | 309 |
| Terör Olayları | 37 | 49 |
| Ulaşım Kazaları | 31 | 30 |
| Toplam | 1.982 | 2.660 |
Bilgi, yenilik ve eğitimle toplumun tüm seviyelerinde afet bilincini artırmak ve toplumda farkındalık oluşturmak amacıyla her kesime ulaşmayı hedeflemekteyiz. Afetlerin olası etkilerini azaltmak, ancak başarılı bir afet risk yönetimi ve toplumun afetlere karşı direncinin artmasıyla mümkün olacaktır.