Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu (IFRC) tarafından hazırlanan 2020 Dünya Afet Raporu yayımlandı. Her iki yılda bir yayınlanan Rapor’un bu yılki teması ‘’iklim değişikliği’’ oldu.
Rapora göre COVID-19, insanlığın, küresel bir krizi tanıma ve bu krize müdahale etmede, hiç kaynak yokmuş gibi görünürken mevcut kaynakları bulmada ve krize müdahale etmede benzeri görülmemiş, hızlı adımlar atma kapasitesine sahip olduğunu göstermiştir. İklim değişikliği ise insanlık için, yeni tip koronavirüsten çok daha önemli bir sorundur ve kelimenin tam anlamıyla uzun vadede hayatta kalabilme durumumuzu tehdit etmektedir. İklim değişikliğini tersine çevirmek için harekete geçerek bu tehdidi bertaraf etmeliyiz. Aynı zamanda, iklim kaynaklı afetlerin hâlihazırda artırdığı ölümleri ve hasarı sınırlamak için çalışmalıyız. Hükûmetler, bağışçılar, insani yardım ve kalkınma sektörleri ile iklim ve çevre topluluğu olarak hepimiz, çok geç olmadan etkili bir şekilde harekete geçmeliyiz.
Raporda iklim değişikliği ve küresel ısınma konusunda birtakım öneriler sunuluyor. Bu öneriler çeşitli kesimlere yöneliktir.
Hükûmetler için öneriler
- Yeşil, dirençli ve kapsayıcı bir toplumu desteklemek için COVID-19 finansal teşvik paketleri de dâhil olmak üzere yatırımlar tasarlanması; iklim değişikliğinin azaltılmasına ve iklim değişikliğine uyuma yönelik yatırım yapılması
- Okullar, hastaneler, çocuk ve yaşlı bakım tesisleri, deniz duvarları, enerji santralleri, su ve hijyen tesisleri gibi başlıca alt yapıların, öngörülen iklim ve hava koşulları ile yükselen deniz seviyelerine dayanacak şekilde tasarlandığından ve mümkünse güçlendirildiğinden emin olunması; düzenleyici bir araç olarak çevresel etki değerlendirmelerinden faydalanılması
- Afet riski yönetimi yasalarının, politikalarının ve planlarının gözden geçirilmesi, böylece bunların iklime duyarlı olduklarından, anlaşıldıklarından ve uygulandıklarından emin olunması; bunlarda, aynı zamanda, kaza ve afetlere dirençli sosyal koruma sistemleriyle bağlantılı olarak tahmine dayalı eylem ve finansman gibi önemli yeniliklerin de dikkate alınması
- Topluluk düzeyinde eyleme geçirilebilir uyarıların ve yeterli koruyucu müdahalelerin zamanında yapılmasını garanti eden, entegre ve insan merkezli erken uyarı ve erken eylem sistemlerine yatırım yapılması ve bu tarz sistemlerin tasarlanması
- Özellikle yerel düzeyde, uyum ve afet riski yönetimi faaliyetleri için finansmana merkeziyetçi olmayan bir biçimde erişim sağlanması.
İnsani yardım ve diğer ilgili sivil toplum kuruluşları için öneriler
- Özellikle kentsel ortamda, ayrıca kalkınma uygulayıcılarının içinde pek yer almadığı karmaşık yapılı krizler gibi durumlarda iklim değişikliğine uyumun benimsenmesi ve güçlendirilmesi
- Planlamada tahmine dayalı bilgilerin kullanımının yaygınlaştırılması ve erken eylem açısından tahmine dayalı tetikleyicilerdeki başarılı uygulamalardan ders alınması
- Önlenemeyen afetlere yönelik hızlı müdahaleyi güçlendirmeye ve kapasiteyi artırmaya devam edilmesi
- Küresel ve yerel iklim ve çevresel ayak izlerinin şeffaf bir şekilde raporlanması ve geliştirilmesi, insani yardım faaliyetlerinin ve etkilerinin çevresel sürdürülebilirliğin güçlendirilmesi ve insani yardım çalışmalarında çevreyle daha güçlü bağlantılar kurulması için sorumluluk alınması.
Çok taraflı ve ikili bağışçılar için öneriler
- Yeşil, dirençli ve kapsayıcı bir toparlanmayı sağlamak için COVID-19 destek paketleri tasarlanması; iklim değişikliğinin azaltılmasına ve iklim değişikliğine uyum sağlanmasına yatırım yapılması
- En kırılgan durumdaki gelişmekte olan ülkelerin uyum ihtiyaçlarını karşılama konusundaki motivasyonlarının artırılması
- İklim ve afet riskini azaltma finansmanının tahsisinde en yüksek riskli ve en düşük kapasiteye sahip ülkelere öncelik verilmesi
- Prosedürlerin değiştirilmesi; böylece uzun vadeli kurumsal ve müdahale kapasitelerinin güçlendirilmesinin yanı sıra topluluk öncülüğünde direnç oluşturmak için yerel düzeyde çok taraflı iklim finansmanına erişilebilir olması
- Öngörülebilir şoklardan önce daha fazla insanın yardım alabilmesi amacıyla ileriye dönük yaklaşımlar için desteğin artırılması
- İnsani yardım kuruluşlarının sistemlerini güçlendirecek yeterli ve sürdürülebilir bütçeler oluşturarak daha çevreci bir yaklaşım benimsemelerinin desteklenmesi ve finansman olarak faydalanacakları kuruluşlara yönelik taleplerinde çelişkileri önlemek için kendi aralarında koordinasyon sağlanmaları.
İklim değişikliği kuruluşları ve uzmanları için öneriler
- İklim değişikliğinin neden olduğu afet riskinin daha etkili yönetilmesinin, risk azaltmanın yanı sıra küresel ve yerel iklim eyleminin önemli bir hedefi olarak benimsenmesi ve teşvik edilmesi
- Kısa vadeli, tahmine dayalı eylem ve afet sonrası müdahaleyle uzun vadeli uyum için analitik araçların, politika ve finansman araçlarının birbiriyle bağlantılı olması
- Toplulukların iklim kaynaklı risklere ilişkin zamanında ve anlaşılır bilimsel bilgi almasını sağlamak üzere insani yardım ve kalkınma ortaklarıyla iş birliği içinde çabaların iki katına çıkarılması
- Ani gelişen, beklenmedik olayları yönetmede insani yardım ve afet riskini azaltma topluluklarının deneyimlerinin geliştirilmesi (Söz konusu yönetim yaklaşımına, çok paydaşlı yaklaşımlara duyulan ihtiyaç ve yerel düzeyde uygulamanın güçlü bir odak noktası olması da dâhildir.).
Herkes için öneriler
- İklim değişikliğine uyum sağlanması ve afet riski yönetiminde en kırılgan kişilerin öncelikli olarak ele alınması
- İklim riskiyle ilgili yerel bilgileri, bu risklerle başa çıkma mekanizmalarını, uygulamaları ve ihtiyaçları anlamak ve kültürel açıdan uygun programlar tasarlamak için toplulukların sesinin daha yakından dinlenmesi
- İklim değişikliğine uyum ve afet riski yönetimi çalışmalarında yerel sivil toplum kuruluşlarının ve toplulukların liderliğinin desteklenmesi ve güçlendirilmesi
- İklim kaynaklı afet risklerini ele almak için birlikte çalışılması.
Raporun Türkçe geniş özetine (https://www.kizilay.org.tr/raporlar) adresinden erişebilirsiniz.