İnsani Yardım Çalışmalarında Hesap Verebilirlik ve Koordinasyon

Itır Erhart
Doç. Dr., Açık Açık Derneği Yönetim Kurulu Üyesi

Açık Açık Derneği, Türkiye’de bağışçıları, bağışçı haklarını tanıyan şeffaf ve hesap verebilir dernek ve vakıfları bir araya getirmek amacı ile kurulmuş, bünyesinde 2020 itibarıyla, 120 sivil toplum kuruluşunun bulunduğu bir platformdur. Bir çatı kuruluş olduğu için platformda yer alan STK’ların faaliyet ve yetkinlik alanları ve çalışmalarına dair bilgi sahibidir ve çalışanları ile düzenli olarak iletişim hâlindedir. Bu bağlamda, 2020 yılında insani yardım alanında yaptığımız çalışmaları ve elde ettiğimiz deneyimleri şöyle özetleyebiliriz; 

  • 24 Ocak 2020 Elazığ Depremi’nin hemen ardından ihtiyaç analizinden arama kurtarmaya, gıda bankacılığından gönüllü koordinasyonuna kadar farklı alanlarda uzmanlıkları ve deneyimleri olan ve ulusal düzeyde faaliyet gösteren 20’den fazla sivil toplum kuruluşu “STK Afet Platformu” olarak bir araya geldi. Birbirini tanıyan ve birbirinin uzmanlık alanları konusunda bilgi sahibi olan STK’ların kurucu, yönetici ve profesyonelleri ilk iş olarak görev paylaşımı yaparak depremin negatif etkisini ve zararını asgariye indirmek için birlikte çalıştı. Açık Açık olarak biz de ilk günden itibaren platformun içinde yer aldık ve bilgi birikimimizi, yetkinliğimizi ve deneyimimizi paylaştık
  • COVID-19 pandemisi nedeniyle, Mart 2020’de bünyemizdeki STK’ların neredeyse tamamı saha çalışmalarına ara verdi. Bazıları çalışmalarını çevrim içi ortamlara taşırken, özellikle insani yardım alanında çalışan, Temel İhtiyaç Derneği, Hayata Destek Vakfı gibi kuruluşlar pandemi nedeniyle ortaya çıkan ve/veya artan ihtiyaçları karşılamaya yönelik çalışmalar yapmaya başladı. Açık Açık olarak bünyemizde STK’lara bir çağrı yapıp bu dönemde yürüttükleri insani yardım çalışmaları ve projeleri ile ilgili bilgi topladık. Açık Açık Blog’da  (http://acikblog.org/) tüm bu çalışmaları paylaştık. Özellikle temel gıda, hijyen malzemesi ve tıbbi malzeme desteği veren STK’lara iletişim desteği verdik
  • Açık Açık Kurucu Üyesi Doç. Dr. Itır Erhart, İhtiyaç Haritası’nın kurucularından Mehmet Sarıca ile birlikte pandemi boyunca “Good4Cast” adlı bir podcast serisi hazırlayıp sundu. Her hafta Instagram üzerinden canlı olarak yayın yapan Erhart ve Sarıca, STK yöneticileri ile pandemi sürecinde yaptıkları çalışmaları konuşarak onlara ihtiyaç sahipleri ve destekçilerle buluşmaları için destek verdi. Yayınlar daha sonra podcast olarak çeşitli platformlara yüklendi
  • Açık Açık Derneği 1 Ekim 2020 itibarıyla resmî olarak kurulan STK Afet Platformu’nun üyesi niteliğiyle İzmir Depremi sonrasında da sahaya destek verdi
  • 5 Aralık 2020 gününde Açık Açık Kurucu Üyesi Itır Erhart, Ulusal Gönüllülük Komitesi tarafından düzenlenen etkinlikte Mehmet Akif Can (AFAD),  Nurdal Durmuş (Türk Kızılay), Serhan Süzer (Afet Platformu), Ali Sinan Avşar (Toplum Gönüllüleri Vakfı) ve Dünya Polat’ın (Türk Psikologlar Derneği) katıldığı “Afet Yönetiminde Gönüllülük” panelini yönetti. 

Sivil toplumun, özellikle de insani yardım alanında çalışan dernek ve vakıfların büyük bir özveri ile çalıştığı, yeni yöntemler denediği, yeni projeler geliştirdiği bir yıl oldu 2020. Açık Açık olarak dâhil olduğumuz tüm çalışmalara baktığımızda, bunları bünyemizdeki STK’lar, kamu kurumları ve yerel yönetimlerle iş ve güç birliği yaparak gerçekleştirdiğimizi görüyoruz. 2020 yılı sivil toplum olarak, özellikle afet ve kriz yönetimi söz konusu olduğunda, mümkün olan en hızlı şekilde sahada çalışmaya başlayıp, bir yandan arama kurtarma çalışmalarını sürdürürken bir yandan bölgedeki ihtiyacın tespit edilip, haritalanarak paylaşılabilmesi ve gelen desteğin ihtiyaç sahiplerine ulaştırılabilmesi için birlikte çalışmamızın ve uzmanlıklarımızı birleştirmemizin ne derece önem taşıdığını gösterdi hepimize. 

İhtiyacın ve desteğin şeffaf bir biçimde paylaşılmasının ayni ve nakdi bağışlara olumlu olarak yansımasının yanı sıra sivil toplum alanına duyulan güveni arttıracağına da inanıyoruz. Bu nedenle, önümüzdeki yıllarda da aynı şeffaflık ve hesap verebilirlik kriterleri çerçevesinde, diğer sivil toplum kuruluşları ile iş birliği hâlinde, çalışmalarımızı sürdüreceğiz. 

Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezleri kullanmaktayız.    Daha Fazla Bilgi