İklim değişikliğinin dünyanın farklı bölgelerinde çeşitli etkileri olmaktadır. Türkiye’nin de içinde olduğu Akdeniz Havzası, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerinin en fazla görüldüğü bölgelerden biridir. Havza’da 2100’e kadar ortalama sıcaklık artışının 2,5°C – 4°C’ye ulaşacağı ve olumsuz etkilerin ilerleyen süreçte artacağı öngörülmektedir.1 İklim değişikliği nedeniyle Türkiye’de sıcak gün sayısı artmakta ve yağışlar düzensiz hâle gelmektedir.2 Türkiye’de iklimle ilişkili aşırı hava olayları ve afetler nedeniyle özellikle de kentsel alanlarda önemli can ve mal kayıpları yaşanmaktadır. Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) 6. Değerlendirme Raporu’nda da vurgulandığı gibi iklim değişikliği, etkilerini önümüzdeki süreçte daha şiddetli, sık ve yaygın bir biçimde gösterecektir. Türkiye’nin de aralarında bulunduğu ülkelerin hidrolojik, meteorolojik ve tarımsal kuraklık yaşayacağı ve sosyoekonomik sektörlerin söz konusu süreçlerden etkileneceği ifade edilmiştir. Tüm bu hususlar Türkiye’de de iklim değişikliğiyle mücadele ve uyum alanında kapsamlı çalışmaların gerçekleştirilmesini elzem kılmaktadır.3 4
Türkiye’nin 2022’deki Önemli Gündem Maddesi: İklim Değişikliği
Ortaya çıkardığı olumsuz sonuçlar nedeniyle iklim değişikliğiyle mücadele edilmesi doğrultusunda Türkiye’de 2022’de oldukça önemli çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Söz konusu çalışmalarının temelleri esasen 2021’in son aylarındaki önemli gelişmelerle atılmıştır.
29 Ekim 2021 tarihli ve 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (ÇŞİDB)” olarak yeniden yapılandırılmıştır. ÇŞİDB, Türkiye’nin iklim değişikliği politikalarının belirlendiği ve bakanlıkların, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının en üst karar vericileri düzeyinde temsil edildiği İklim Değişikliği ve Uyum Koordinasyon Kurulunun (İDUK) genel koordinasyonunu ve sekretaryasını üstlenmektedir. 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile İDUK da yeniden yapılandırılmış ve Kurula akademinin ve bilim kuruluşlarıyla (YÖK, TÜBİTAK) yerel yönetimlerin (Türkiye Belediyeler Birliği) en üst düzeydeki temsilcilerinin katılımı sağlanmıştır.5 6
Türkiye, 7 Ekim 2021 itibarıyla Paris İklim Anlaşması’na taraf olmuş ve anlaşma 10 Kasım 2021’de de yürürlüğe girmiştir. Türkiye, bu doğrultuda “Yeşil Kalkınma” politikasının yanı sıra “2053 Net Sıfır Emisyon” hedefini açıklamıştır.7 8 Türkiye, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne (BMİDÇS) 2004’te ve sözleşmenin protokolü olan Kyoto Protokolü’ne 2009’da taraf olmuştur. Ancak Paris Anlaşması’na taraf olunması iklim değişikliğiyle mücadele ve uyumda ulusal çabaların bir üst aşamaya taşınması anlamına gelmektedir.9 Zira Türkiye 2022’deki iklim değişikliği gündemini bu doğrultuda belirlemiş ve tüm sektörlerde oldukça önemli çalışmalar ve projeler gerçekleştirilmiştir.
Türkiye’de iklim değişikliği alanında 2022’de gerçekleştirilen önemli çalışmalardan biri kamu kurumları, akademi, özel sektör, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarından temsilcilerin olduğu geniş bir katılımla gerçekleştirilen “İklim Şurası”dır. Şuranın amacı olan “Türkiye’nin yeni iklim değişikliği vizyonunu gelişen ve değişen koşullar çerçevesinde ele alarak yeşil dönüşüm anlayışını katılımcı bir şekilde ortaya koymak” doğrultusunda katılımcıların “Sera Gazı Azaltımı”, “Bilim ve Teknoloji”, “Yeşil Finansman ve Karbon Fiyatlandırma”, “İklim Değişikliğine Uyum”, “Yerel Yönetimler, Göç, Adil Geçiş ve Diğer Sosyal Politikalar” başlıklarındaki yedi komisyon kapsamında belirttikleri görüşleriyle belirlenen 217 karar şuranın sonuç bildirisine girmiştir.10 Şurada alınan kararların Türkiye’nin önümüzdeki süreçteki iklim değişikliği politikalarını yönlendirmesi beklenen mevzuat temelinin kurgulanmasındaki önemi büyüktür. Bu kararlar doğrultusunda ÇŞİDB tarafından 2022’de İklim Kanunu ve Türkiye’nin İklim Değişikliği Uzun Dönem Stratejisi’nin hazırlanması çalışmaları sürdürülmüştür.6
Bu belgelerin hazırlık süreçlerinin yanı sıra Türkiye’nin 2010-2011’de hazırladığı Ulusal İklim Değişikliği Strateji Belgesi, İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı ve İklim Değişikliği Uyum Stratejisi ve Eylem Planı’nın 2053 hedeflerine dönük olarak güncellenmesi çalışmaları da ÇŞİDB tarafından gerçekleştirilmektedir.11
Türkiye, tarafı olduğu BMİDÇS kapsamında ulusal bildirimler ve sera gazı emisyonlarını iki yıllık raporlamalarla BMİDÇS Sekretaryasına bildirme yükümlülüklerini yerine getirmektedir. Türkiye’nin İklim Değişikliği 7. Ulusal Bildirimi 2018’de, 4. İki Yıllık Rapor’u ise 2019’da sekretaryaya sunulmuştur. 8. Ulusal Bildirim ve 5. İki Yıllık Rapor için hazırlık çalışmaları ise 2022’de sürdürülmüştür.12
Türkiye’nin Güncellenmiş Sera Gazı Azaltımı Hedefi
Paris Anlaşması’nın 2015’te BMİDÇS 21. Taraflar Konferansında (COP21) kabul edilmesine kadarki süreçte BMİDÇS’ye taraf ülkelerden küresel iklim değişikliğiyle mücadeleye ilişkin olarak Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkı Beyanları’nı (INDC) BMİDÇS Sekreteryasına iletmeleri istenmiştir.13 Türkiye, INDC’sini 30 Eylül 2015’te “referans senaryoya göre sera gazı emisyonlarında 2030’da %21 oranına kadar azaltım” olarak bildirmiştir. Kasım 2022’de Mısır’ın Sharm el-Sheikh kentinde düzenlenen COP27’de ise Türkiye taahhüdünü %41 olarak güncellemiştir.14
Aslında gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye’nin küresel sera gazı emisyonlarındaki sorumluluğu %1’den azdır. 2022’de TÜİK tarafından yayımlanan Ulusal Sera Gazı Emisyonları Envanteri’nde emisyon üretiminde enerji sektörünün %70,2 ile en büyük paya sahip olduğu, bunu sırasıyla %14 ile tarım, %12,7 ile endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı ve %3,1 ile atık sektörlerinin takip ettiği belirtilmiştir.15
Türkiye’de 2022 boyunca sera gazı emisyonu azaltımı doğrultusunda Sınırda Karbon Düzenlemesi, Emisyon Ticaret Sistemi’nin (ETS) kurulması gibi konularda önemli çalışmalar sürdürülmüştür. Bunun temel sebeplerinden biri de Türkiye’nin uluslararası ticaretinin yaklaşık %40’ını yaptığı Avrupa Birliği (AB) ile ilişkilidir. AB, 2019’da açıkladığı “Avrupa Yeşil Mutabakatı” ile Avrupa’yı “ilk iklim nötr kıta yapmak” yönündeki süreci başlatmıştır ve bu husus Türkiye’yi etkilemiştir. Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda gerçekleştirilen çalışmalar sonucunda yayımlanan Yeşil Mutabakat Eylem Planı doğrultusunda oluşturulan sektörel çalışma grupları nezdinde faaliyetler 2022 boyunca sürdürülmüştür.16 17
Eylem planının yeşil ve döngüsel ekonomi başlığında “Türkiye’nin Döngüsel Ekonomi Eylem Planı’nın, Ulusal Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim Eylem Planı ve Suyun Yeniden Kullanımı Master Planı”nın hazırlanması ve “Yeşil Organize Sanayi Bölgesi” sertifikasyonu, “Türkiye Çevre Etiketi”, atık yönetimi ve kaynak verimliliği gibi konular yer almıştır.18 Ayrıca Türkiye’de yürütülen döngüsel ekonomi çalışmalarını ve uygulamalarını geliştirmek ve bir yol haritasını belirlemek hedefleriyle ÇŞİDB’nin yararlanıcısı olduğu ve “AB Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA)” fonlarıyla desteklenen “Türkiye’nin Döngüsel Ekonomiye Geçiş Potansiyelinin Değerlendirilmesi için Teknik Destek Projesi” 7 Şubat 2022’de başlatılmıştır.19
Döngüsel ekonominin, tüm sektörlerde karbonsuzlaşmanın, enerji verimliliğinin ve ulaşımda elektrifikasyonun sağlanmasının Türkiye’nin 2053 hedeflerine ulaşması için önemli olduğuna ilişkin tespitler 2022’de Dünya Bankası tarafından hazırlananTürkiye Ülke İklim ve Kalkınma Raporu’nda da yer almıştır.20 ÇŞİD Bakanı Murat Kurum tarafından sera gazı azaltımı ve döngüsel ekonominin önemli bir unsuru olan “Sıfır Atık” projesi kapsamında 2023 geri kazanım hedefinin %35 olduğu açıklanmış ve ETS sistemine de 2023’te geçileceği belirtilmiştir.14 21
Sera gazı emisyonlarının azaltılmasında fosil yakıtların yerine kullanılabilecek önemli bir seçenek olan yenilenebilir enerji kaynakları konusunda da çalışmalar sürdürülmüştür. Güncel durumda Türkiye’de mevcut kurulu gücün %54’ü yenilenebilir kaynaklardan sağlanmaktadır.14 Ayrıca net sıfır hedefi doğrultusunda 2022’deki bir diğer önemli gelişme de Türkiye’nin ilk elektrikli aracı olan TOGG’un çalışmalarının tamamlanması ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 2030’a dek 1 milyon adet üretimin hedeflendiğinin açıklanmasıdır.22
Türkiye’de 4 Eylül 2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve Hazine ve Maliye Bakanlığınca hazırlanan “Orta Vadeli Program (OVP)/ 2023-2025”te yeşil dönüşüm konusu önemle ele alınmış ve sektörlerin net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda ihtiyaç duyacakları ilave yatırım ve finansman miktarlarının ve düşük karbonlu üretime geçişteki yol haritalarının belirlenmesi hedeflenmiştir.23
Türkiye’nin İklim Değişikliğine Uyum ve Afet Yönetimi Çalışmaları
Türkiye’de iklim değişikliğiyle mücadelede 2022’de öne çıkan diğer hususlar da “iklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlanması” ve “afet risk yönetimi” konuları olmuştur. Bu kapsamda özellikle AB IPA fonlarından yararlanılarak önemli projeler yürütülmektedir.
ÇŞİDB ve UNDP koordinasyonuyla yürütülen ve Türkiye’nin ilk “İklimPlatformu”nun kurulması, dört pilot ilde (Muğla, Konya, Sakarya, Samsun) İklim Değişikliğine Uyum Eylem Planları’nın hazırlanması, Türkiye için etki ve etkilenebilirlik analizlerinin gerçekleştirilmesi, iklim değişikliğinin etkilerine karşı Doğa Temelli Çözümler Kataloğu’nun hazırlanması, kamu kurum ve kuruluşları ile yerel yönetimler için farkındalık ve kapasite geliştirmeye dönük eğitim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi ve iklim değişikliği projelerine hibe sağlanması gibi bileşenleri içeren Türkiye’de “İklim Uyum Eyleminin Güçlendirilmesi” projesi oldukça önemlidir.24
Ayrıca TÜİK’in 2022’de açıkladığı istatistiklere göre Türkiye’de nüfusun %93,2’sinin yaşadığı25 kentsel alanlarda iklimle ilişkili aşırı hava olayları ve afetlerin neden olduğu kayıp ve zararların önlenmesinde Türkiye’de yerel yönetimlerce hâlihazırda gönüllülük esasıyla hazırlanan Yerel İklim Değişikliği Eylem Planları’nın (YİDEP) ulusal bir standart temeline oturtulması doğrultusunda çalışmaları süren İklim Platformu çatısı altında yer alacak bir e-YİDEP sisteminin kurulduğu da ÇŞİDB tarafından açıklanmıştır.26
Bu çalışmaların yanı sıra, AFAD’ın “Türkiye’de İklim Değişikliğinden Kaynaklanan Afet Risklerinin Azaltılması ve Adaptasyonunda AFAD’ın Kapasitesinin Kapasitesini Arttırılması için Teknik Destek” projesi kapsamındaki faaliyetleri de 2022’de sürdürülmüştür.27 AFAD, 2022’de 81 il için İl Afet Riski Azaltma Planları’nı (İRAP) ve bunları temel alarak Türkiye Afet Risk Azaltma Planı’nı (TARAP) hazırlamıştır. TARAP’ta iklim değişikliği ele alınan önemli başlıklardan biri olmuştur.28 29
Uyum kapsamında önemli bir diğer faaliyet alanı da farklı toplum kesimlerinin iklim değişikliği farkındalıklarının artırılması ve kapasitelerinin geliştirilmesidir. 2022’de Millî Eğitim Bakanlığı tarafından “Çevre Eğitimi ve İklim Değişikliği” dersinin müfredatı tamamlanmıştır30. Ayrıca YÖK ve ÇŞİDB arasında Sürdürülebilir ve İklim Dostu Kampüs Oluşturulması Alanında İş Birliği Protokolü imzalanmıştır.31 TÜBİTAK tarafından ise lise öğrencilerine dönük iklim değişikliği araştırma projeleri yarışması düzenlenmiştir.32
ÇŞİDB tarafından “İklim Elçileri” çalışması başlatılmış ve tüm Türkiye’deki üniversiteleri temsil eden gençlerin iklim çalışmalarına aktif katılımı sağlanmıştır.10 Ayrıca, 2022’de TEMA, WWF, Temiz Enerji Vakfı, Küresel Denge Derneği gibi pek çok sivil toplum kuruluşunca farklı toplum kesimlerine, yerel yönetimlere yönelik ve ayrıca özel sektör tarafından da farklı alanlarda çalışanlarına dönük önemli projelerin gerçekleştirildiği de görülmektedir.33 34 35
Sonuç
Türkiye’de iklim değişikliğiyle ilişkili aşırı hava olaylarının ve afetlerin su, tarım, enerji, sanayi, turizm başta olmak üzere tüm ekonomik sektörlere, ekosistemlere, insan sağlığına ve toplumsal yapıya etkileri; iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında sera gazı azaltımı, uyum ve dirençlilik konularının önümüzdeki süreçte de önemle ele alınmasını gerektirmektedir.
Ulusal güvenliğin ve iklim dirençli kalkınmanın sağlanması doğrultusunda da iklim değişikliğine ilişkin kısa, orta ve uzun vadeli eylemlerin ortaya konulduğu ve uygulandığı bir dönüşüm sürecinin sürdürülmesi elzemdir.
Paris Anlaşması’na taraf olunması ve 2053 net sıfır emisyon hedefi, Türkiye’de iklim değişikliği politikalarında yeni bir dönemi başlatmıştır. Bundan sonraki çalışmalarda iklim değişikliğiyle mücadele ve uyum süreçlerinin etkin biçimde yürütülebilmesinde ve yeşil iş/ istihdam alanlarının oluşturulmasında iklim yatırımlarının ve finansman kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve tüm sektörlerde düşük karbon teknolojilerine ve iş modellerine geçiş yapılması oldukça önemlidir.
Türkiye’de iklim değişikliğinin hâlihazırda ortaya çıkardığı ve çıkarması muhtemel etkilerine uyum sağlanması bir diğer önemli politika alanıdır. Yerel yönetimlerce hazırlanan YİDEP’lerde yalnızca sera gazı azaltımı eylemlerinin değil, kapsamlı ve yerel şartlara göre belirlenmiş uyum eylemlerinin de yer alması, önümüzdeki süreçte iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini artırmasının beklendiği koşullarda önemli bir gerekliliktir. Erken uyarı sistemleri geliştirilmeli, iklim değişikliğine ilişkin etki ve etkilenebilirlik analizlerinin yapılabilmesi doğrultusunda doğru ve güncel verilerin sağlanması için kurumlar arası iş birliği güçlendirilmelidir. Ayrıca uyum eylemleri kapsamında kentlerde doğa temelli çözümlerin kullanımının yaygınlaştırılması, toplumsal farkındalığın ve kapasitenin geliştirilmesine dönük çalışmalar öncelikle ele alınmalıdır.
İklim değişikliğiyle mücadele kapsamındaki çabaların güçlendirilmesi doğrultusunda uluslararası iş birlikleri sağlanmalı ve toplumun tüm kesimlerine dönük katılımcı süreçler teşvik edilmelidir. Bu sayede Türkiye’de 2053 net sıfır emisyon hedefi ve yeşil kalkınma politikası doğrultusunda yalnızca çevresel değil, ekonomik ve toplumsal olarak olumlu sonuçlara da daha hızlı bir biçimde ulaşılabilecektir.
1. IPCC. (2018). Global warming of 1.5 oC https://www.ipcc.ch/sr15/
Atıf ↑
2. ÇŞB. (2018). Türkiye’nin 7. ulusal iklim değişikliği bildirimi. Ankara: ÇŞB.
Atıf ↑
3. IPCC. (2021). Summary for policymakers. In: Climate Change 2021: The physical science basis. Contribution of working group I to the sixth assessment report. Cambridge: Cambridge University Press.
Atıf ↑
4. IPCC. (2022). Climate Change 2022: Impacts, adaptation, and vulnerability. contribution of working group II to the sixth assessment report. Cambridge: Cambridge University Press.
Atıf ↑
5. Resmî Gazete. (2021). Bazı Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde değişiklik yapılması hakkında Cumhurbaşkanlığı kararnamesi https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/10/20211029-35.pdf
Atıf ↑
6. ÇŞİDB. (2022). İDUK’un ilk toplantısı gerçekleşti https://csb.gov.tr/iklim-degisikligi-ve-uyum-koordinasyon-kurulunun-ilk-toplantisi-gerceklesti-bakanlik-faaliyetleri-32026
Atıf ↑
7. TRT. (2021). 2053’e kadar sıfır emisyon hedefine adım adım https://www.trthaber.com/haber/bilim-teknoloji/2053e-kadar-sifir-emisyon-hedefine-adim-adim-620692.html
Atıf ↑
8. Resmî Gazete. (2021). Milletlerarası antlaşma https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/10/20211007M1-1.pdf
Atıf ↑
9. T.C. Dışişleri Başkanlığı. (t.y.). BM iklim değişikliği çerçeve sözleşmesi https://www.mfa.gov.tr/bm-iklim-degisikligi-cerceve-sozlesmesi.tr.mfa
Atıf ↑
10. İklim Şurası. (2022). İklim şurası https://iklimsurasi.gov.tr/public/images/sonucbildirgesi.pdf
Atıf ↑
11. İDB. (2022). Eylem planları https://iklim.gov.tr/eylem-planlari-i-19
Atıf ↑
12. İDB. (2022). Ulusal bildirimler https://iklim.gov.tr/ulusal-bildirimler-i-21
Atıf ↑
13. UNFCCC. (2022). NDC registry https://unfccc.int/NDCREG
Atıf ↑
14. SıfırAtık. (2022). Bakan Kurum: “2026 yılında yapılacak cop31 için adaylığımızı ilan ettik https://sifiratik.gov.tr/kutuphane/haberler/bakan-kurum-2026-yilinda-yapilacak-cop31-icin-adayligimizi-ilan-ettik
Atıf ↑
15. TÜİK. (2022). Sera gazı emisyon istatistikleri, 1990-2020 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sera-Gazi-Emisyon-Istatistikleri-1990-2020-45862
Atıf ↑
16. Ticaret Bakanlığı. (2021). Yeşil mutabakat eylem planı 2021 Ankara: Ticaret Bakanlığı.
Atıf ↑
17. TOBB. (2022). Avrupa yeşil mutabakatı sektörel çalışma grubu 2022 yılının ilk toplantısını gerçekleştirildi https://www.tobb.org.tr/Sayfalar/Detay.php?rid=11796&lst=Haberler
Atıf ↑
18. ÇŞİDB. (2022). Türkiye’nin döngüsel ekonomiye geçiş potansiyelinin değerlendirilmesi için teknik destek projesi https://webdosya.csb.gov.tr/db/dongusel/icerikler/1_gul-zar_yavas_tr-20221011172456.pdf
Atıf ↑
19. ÇŞİDB. (2022). Türkiye’nin döngüsel ekonomiye geçiş potansiyelinin değerlendirilmesi için teknik yardım projesi açılış etkinliği gerçekleştirildi https://cygm.csb.gov.tr/turkiyenin-dongusel-ekonomiye-gecis-potansiyelinin-degerlendirilmesi-icin-teknik-yardim-projesi-acilis-etkinligi-gerceklestirildi.-haber-271428
Atıf ↑
20. World Bank. (2022). Country climate and development report: Turkey. Washington, DC: World Bank.
Atıf ↑
21. Gündoğmuş, Y. N. (2022). Türkiye, 2022’deki kritik adımlarla iklim değişikliğiyle mücadelesini güçlendirecek https://www.aa.com.tr/tr/cevre/turkiye-2022deki-kritik-adimlarla-iklim-degisikligiyle-mucadelesini-guclendirecek/2616935
Atıf ↑
22. Sanayi Bakanlığı. (2022). TOGG için geri sayım https://www.sanayi.gov.tr/medya/haber/togg-icin-geri-sayim
Atıf ↑
23. SBB. (2022). Orta vadeli program, 2023-2025 https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/09/Orta-Vadeli-Program-2023-2025.pdf
Atıf ↑
24. İklimeUyum. (2022). Türkiye’de iklim değişikliğine uyum eyleminin güçlendirilmesi projesi https://iklimeuyum.org/
Atıf ↑
25. TÜİK. (2022). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları, 2021 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2021-45500
Atıf ↑
26. Ay, H. (2021). Bakan Kurum: Evlatlarımızın geleceği için iklim kriziyle mücadele çalışmalarımıza devam edeceğiz https://www.aa.com.tr/tr/cevre/bakan-kurum-evlatlarimizin-gelecegi-icin-iklim-kriziyle-mucadele-calismalarimiza-devam-edecegiz/2416418
Atıf ↑
27. IPA. (2022). Türkiye’de iklim değişikliğinden kaynaklanan afet risklerinin azaltılması ve adaptasyonunda AFAD’ın kapasitesinin arttırılması için teknik destek projesi https://ipa.gov.tr/HaberDetay/IPA-II-Donemi-%E2%80%9C-Turkiye%27de-Iklim-Degisikliginden-Kaynaklanan-Afet-Risklerinin_2279
Atıf ↑
28. AFAD. (2022). İl afet risk azaltma planı-IRAP https://irap.afad.gov.tr/en/42071/ABOUT-IRAP
Atıf ↑
29. AFAD. (2022). Disaster risk reduction plan of Türkiye (TARAP) came into force https://en.afad.gov.tr/disaster-risk-reduction-plan-of-turkiye-tarap-came-into-force
Atıf ↑
30. MEB. (2022). “Çevre eğitimi ve iklim değişikliği” dersinin müfredatı tamamlandı https://www.meb.gov.tr/cevre-egitimi-ve-iklim-degisikligi-dersinin-mufredati-tamamlandi/haber/25946/tr
Atıf ↑
31. SıfırAtık. (2022). Sürdürülebilir ve iklim dostu kampüs oluşturulması alanında iş birliği protokolü imzalandı https://sifiratik.gov.tr/kutuphane/haberler/surdurulebilir-ve-iklim-dostu-kampus-olusturulmasi-alaninda-is-birligi-protokolu-imzalandi
Atıf ↑
32. TÜBİTAK. (2022). Lise öğrencileri iklim değişikliği araştırma projeleri yarışması https://www.tubitak.gov.tr/tr/yarismalar/icerik-2204-d-lise-ogrencileri-iklim-degisikligi-arastirma-projeleri-yarismasi
Atıf ↑
33. TEMA. (2022). Eğitim programları https://www.tema.org.tr/calismalarimiz/egitim/egitim-projeleri/iklim-degisikligi
Atıf ↑
34. TEV. (2022). Yerelden ulusala iklim ağı projesi https://temizenerji.org/2022/11/23/yerelden-ulusala-iklim-agi-projesi-sona-erdi-proje-iklim-politikalarinda-yerel-yonetimlerin-onemine-dikkat-cekti/
Atıf ↑
35. B4G. (2022). İş dünyası iklim dayanıklılığı projesi https://www.business4goals.org/is-dunyasi-iklim-dayanikliligi-projesi/
Atıf ↑